مطالعه‌ی دو‌شکلی جنسی کرم سیب، Cydia pomonella (Lep.: Tortricidae)، با استفاده از ریخت‌سنجی هندسی در شمال غرب ایران

نویسندگان

چکیده

برای بررسی دوشکلی جنسی کرم سیب، افراد نر و ماده در قالب 9 جمعیت جغرافیایی از چهار استان شمال غرب کشور شامل آذربایجان‌ شرقی، آذربایجان ‌غربی، اردبیل و زنجان در پاییز سال 1382 جمع‌آوری شد. با تبدیل مختصات هندسی لندمارک‌ها به متغیرهای شکلی، تعداد 26 و 18 متغیر شکلی به ترتیب برای بال‌های جلو و عقب حاصل گردید. برای این متغیرها، RWA انجام و حدود نهایی تغییرات بال در دو جنس تعیین شد. پس از محاسبه‌ی اندازه‌ی متوسط افراد، آزمون آلومتری انجام گردید. اثر متقابل جمعیت در جنس نیز در هر دو بال معنی‌دار بود. برای تعیین سهم متغیرهای شکلی یکنواخت و غیر یکنواخت، تجزیه‌ی واریانس چند‌متغیره‌ی جداگانه برای هر دو نوع متغیرها انجام شد که نتایج نشان‌دهنده‌ی سهم بیشتر متغیرهای شکلی غیر ‌یکنواخت در تغییرات شکلی افراد نر و ماده در جمعیت‌های مختلف، به ویژه در بال عقب بود. تجزیه‌ی واریانس ساده برای آزمون تفاوت اندازه‌ی متوسط (centroid size) افراد در دو جنس نشان داد که اندازه‌ی متوسط افراد ماده به ‌طور معنی‌دار بیشتر از افراد نر بود. آزمون آلومتری نشان داد که رابطه‌ی غیر معنی‌داری بین اندازه‌ی متوسط و تغییرات شکل بال‌ها در جنس نر و ماده وجود داشت. بدین ترتیب اندازه تأثیری در دوشکلی بال‌های جلو و عقب افراد جنسی نداشت. بر اساس نتایج RWA، بال عقب در تفکیک افراد نر و ماده بهتر از بال جلو عمل کرده بود و اختلاف شکل بال، پهن بودن قاعده‌ی بال را در ماده‌ها نسبت به نرها خصوصاً در بال عقب کاملاً روشن نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geometric morphometric approach on the sexual dimorphism of Cydia pomonella (Lep.: Tortricidae) in the North West of Iran

نویسندگان [English]

  • S. Khaghaninia
  • S. A. Mohamadi
  • A. Sarafrazi
  • K. Hadade Iraninejad
  • E. Ebrahimi
  • S. Alavikia
  • R. Zahiri
چکیده [English]

In order to study the sexual dimorphism of codling moth, Cydia pomonella (L.), nine geographical populations were collected from four provinces, East Azarbayjan, West Azarbayjan, Ardebil and Zandjan, in the North West of Iran in autumn 2003. By transforming the landmark geometric data into partial warp scores, 26 and 18 scores were obtained for the fore and hind wings, respectively. Relative warp analysis was performed and wings relative variations in two sexes were determined. Allometry test was carried out after estimating centroid size of individuals. Population-sex interaction was significant in two wings. To determine the contribution of uniform and non-uniform shape variables in explaining populations and sexes differences, MANOVA was performed separately for each type of variables. The result revealed that the non-uniform variables were more effective in determining sex differences in different populations especially in the hind wing. Simple analysis of variance (ANOVA) indicated that the centroid size of females was significantly greater than that of males. Allometry test revealed non significant association between centroid size and wing shape variations in males and females. RWA showed well discrimination between sexes, especially based on the hind wing landmarks. Overall shape deformation indicated wider basal part of wing in females compared with males especially in the hind wing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • geometric morphometrics
  • sexual dimorphism
  • Codling moth
  • Cydia pomonella