مقایسه‌ی نشو و نما و تولید مثل سن‌های سیاه‌رنگ و معمولی Eurygaster integriceps (Heteroptera: Scutelleridae) در شرایط آزمایشگاهی

سن‌های سیاه‌رنگ، یک گروه مشخص در جمعیت‌های سن معمولی گندم، Eurygaster integriceps Puton، هستند. بررسی امکان وجود تفاوت‌های زیستی بین آنها و سن‌های با رنگ معمولی هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می‌دهد. بدین منظور، سن‌های زمستان‌گذران از ارتفاعات قره‌آقاج ورامین جمع‌آوری و آزمایش‌ها در شرایط دمایی 1 ± 24 درجه‌ی سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 70-60 درصد و دوره‌ی روشنایی: تاریکی 16 :8 ساعت انجام شد. درصد فراوانی سن‌های سیاه‌رنگ در جمعیت‌های زمستان‌گذران منطقه‌ی ورامین 3/0 درصد برآورد شد. میانگین طول دوران نشو و نمای جنینی و مراحل پنج‌گانه‌ی پورگی به ترتیب در افراد سیاه‌رنگ 01/0 ± 24/7، 02/0 ± 14/4، 04/0 ± 97/7، 04/0 ± 63/6، 04/0 ± 21/7 و 07/0 ± 32/11 روز و در افراد با رنگ معمولی 01/0 ± 19/7، 01/0 ± 14/4، 03/0 ± 83/7، 02/0 ± 19/6، 03/0 ± 88/6 و 04/0 ± 63/10 روز به دست آمد. دوره‌ی نشو و نمای کلی افراد سیاه‌رنگ با میانگین 15/0 ± 13/44 روز در مقابل افراد با رنگ معمولی با میانگین 10/0 ± 33/42 روز به طور معنی‌داری طولانی‌تر بود. این تفاوت به طور عمده مربوط به سنین تغذیه‌کننده‌ی سن گندم می‌شد. دوره‌ی قبل و بعد از تخم‌ریزی و دوره‌ی تخم‌ریزی در دو گروه اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند (به ترتیب در افراد سیاه‌رنگ 8/0 ± 3/10، 9/1 ± 9/5 و 4/6 ± 1/34 روز و در افراد با رنگ معمولی 8/0 ± 2/10، 4/1 ± 0/4 و 4/6 ± 9/34 روز بود). به طور کلی مقدار پارامترهای جدول تولید مثل سنی در سن‌های سیاه‌رنگ نسبت به گروه با رنگ معمولی کمتر بود. وزن بدن افراد ماده‌ی زمستان‌گذران ارتباط معنی‌داری با میزان تولید تخم نداشت. مقایسه‌ی پارامترهای جمعیت پایدار (خطای معیار ± میانگین) شامل مدت زمان دو برابر شدن (Dt) (روز)، میانگین طول دوره‌ی یک نسل (T) (روز)، نرخ خالص تولید مثل (Rо) (تخم ماده/ماده)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) (1/زمان) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) (در روز) به ترتیب 68/0 ± 76/13، 71/1 ± 69/60، 09/4 ± 67/20، 0025/0 ± 0502/ 0 و 0026/0 ± 0515/1 در گروه سیاه‌رنگ و 50/0 ± 79/12، 13/2 ± 60/62، 26/5 ± 11/29، 0021/0 ± 0541/ 0 و 0022/0 ± 0556/1 در گروه با رنگ معمولی، تفاوت معنی‌داری را باهم نشان نداد. وجود برخی ویژگی‌های زیستی به نسبت پایین‌تر در افراد سیاه‌رنگ، بررسی‌های بیشتری را در نسل‌های بعدی می‌طلبد تا توان تولید مثلی این گروه را روشن‌تر سازد.