تعیین دز ایجاد کننده‌ی ناباروری در سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات،( Callosobruchus maculatus (Col.: Bruchidae، بوسیله‌ی پرتو گاما و نسبت رهاسازی حشرات نابارور به یک جمعیت طبیعی

نویسندگان

چکیده

اثر دزهای مختلف پرتو گاما به‌منظور نابارورسازی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه از دزهای 0، 20، 35، 50، 60 و 70 گری در مرحله‌ی شفیرگی استفاده گردید و پس از جداسازی حشرات کامل خارج شده قبل از جفت‌گیری آنها را در تیمارهای جداگانه به صورت ماده‌ی طبیعی نر طبیعی، ماده‌ی پرتودیده نر طبیعی، ماده‌ی طبیعی  نر پرتودیده و ماده‌ی پرتودیده نر پرتودیده تلاقی دادیم. مقایسه‌ی میانگین حشرات کامل ظاهر شده در نسل بعد نشان داد در دز 20 گری، کلیه‌ی تیمارها با هم اختلاف معنی‌دار دارند به‌جز، تیمارهای ماده‌ی طبیعی  نر طبیعی با ماده‌ی پرتودیده  نر طبیعی. در دز 35 گری، کلیه‌ی جفت تیمارها با هم اختلاف معنی‌دار داشتند. بیشترین میزان ناباروری در تیمار ماده‌ی پرتودیده  نر پرتودیده بود و این تیمار با تیمار ماده‌ی طبیعی  نر پرتودیده تفاوت معنی‌دار نداشت. در دز 50 گری، تیمارهایی که در آن نر یا ماده‌ی پرتودیده وجود داشت با تیماری که نر و ماده آن طبیعی بودند، اختلاف معنی‌دار وجود داشت. در دزهای 60 و 70 گری درصد تفریخ تخم‌ها در نسل بعد چه در مورد نرهای نابارور و چه در مورد ماده‌های نابارور به‌طرز معنی‌داری کاهش پیدا کرد. بنابراین دزهای 60 تا 70 گری باعث ناباروری در این حشره می‌گردند. رهاسازی حشرات نابارور به یک جمعیت طبیعی در سه حالت رهاسازی نرهای نابارور، ماده‌های نابارور و نرها و ماده‌های نابارور مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد رهاسازی ماده‌های نابارور نقشی در کاهش جمعیت حشره در نسل بعد ایفا نمی‌کند. رهاسازی نرهای نابارور و نرها و ماده‌های نابارور اثر یکسان نشان داد. در نتیجه با توجه به اینکه جداسازی نرها و ماده‌ها از یکدیگر دشوار و وقت‌گیر است، رهاسازی نرها و ماده‌های نابارور تواماً و با نسبت جمعیتی 10:10:1:1 (ماده‌ی طبیعی نر طبیعی  ماده‌ی نابارور  نر نابارور) بهترین نتیجه را در کاهش جمعیت حشره در نسل بعد به دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Induced sterility by gamma radiation in Callosobruchus maculatus (Col.: Bruchidae) and sterile insect release ratio to a normal population

نویسندگان [English]

  • H. R. Zolfagharieh
  • S. Mashayekhi
  • Mohammad Babaei
  • H. Ahari Mostafavi
چکیده [English]

Effects of gamma radiation doses on Callosobruchus maculatus (F.) were studied. In this study different doses including 0, 20, 35, 50, 60 and 70 Gy were used in the pupal stage and emerged adults were separated before mating and crossed in treatments including: normal male  normal female, normal male  irradiated female, irradiated male  normal female and irradiated male  irradiated female. Comparing means (Duncan,s test, 0.05) showed that in 20 Gy, all treatments had significant difference, except normal male  normal female and normal male  irradiated female. In 35 Gy, all treatments had significant difference. The most sterility was observed in irradiated male  irradiated female and it was not significantly different with irradiated male  normal female. In 50 Gy, treatments which contained irradiated males or irradiated females had significant difference with treatments containing normal males and females. In 60 and 70 Gy, hatchability percentage in the next generation, both for sterile males and sterile females, reduced population significantly. Therefore, 60 to 70 Gy induce sterility in this insect. Sterile insect release to a normal population was studied in three cases including: sterile male, sterile female and sterile male and female releases. Results indicated that sterile female release had no effect on reducing population in the next generation. Sterile male release and sterile male and female release had identical effects. As a regard to the fact that separating males and females is difficult and time consuming, therefore, it seems that sterile male and female release in the ratio of 10:10:1:1 (irradiated male  irradiated female  normal male  normal female) cause the best result in population reduction in the next generation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gamma radiation
  • Callosobruchus maculatus
  • sterility
  • release ratio