نمونه‌برداری دنباله‌ای شته‌ی Metopolophium dirhodum (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم

نویسندگان

چکیده

این پژوهش به منظور تهیه‌ی الگوی نمونه‌برداری دنباله‌ای شته‌ی گندم-‌گل سرخ،Metopolophium dirhodum (Walker)، در مزارع گندم آبی منطقه‌ی جلیل‌آباد ورامین انجام شد. برای این منظور نمونه‌برداری‌های هفتگی از جمعیت شته در طول دو فصل زراعی 1379 و 1380 انجام شد. در هر نمونه‌برداری، تعداد 50 ساقه‌ی گندم به طور تصادفی انتخاب و تعداد شته‌های موجود شمارش شد. با داده‌های به‌دست آمده، الگوی توزیع فضایی جمعیت شته به دو روش رگرسیونی Taylor و Iwao تعیین شد. هر دو روش نشان دادند که توزیع شته‌ی گندم-‌گل سرخ در مزارع گندم تجمعی می‌باشد، اما بر‌اساس مقدار ضریب تبیین (r2)، روش Taylor مناسب‌تر از روش Iwao ‌بود. از پارامترهای دو روش فوق برای تهیه‌ی مدل‌های نمونه‌برداری دنباله‌ای به روش Green و Kuno ‌با سطوح دقت 30/0 D = و 20/0 D = بر مبنای بازه‌ی اطمینان استفاده شد. در هر دو طرح نمونه‌برداری دنباله‌ای، اندازه‌ی نمونه‌ی لازم برای تخمین دقیق میانگین جمعیت با افزایش سطح دقت از 30/0 به 20/0، افزایش و با افزایش جمعیت، کاهش یافت. در تراکم‌های 8/0 و 8 شته در هر ساقه، اندازه‌ی نمونه‌ی لازم برای تخمین میانگین جمعیت شته تقریباً در هر دو مدل برابر بود. در تراکم کمتر از 8/0 و بیشتر از 8 شته در هر ساقه، مدل Green به دلیل اندازه‌ی نمونه‌ی لازم کمتر و صرفه‌جویی در زمان نمونه‌برداری، بهتر از مدل Kuno بود. مدل اخیر در تراکم بین 8/0 تا 8 شته در هر ساقه به تعداد نمونه‌های کمتری نیاز داشته و مناسب‌تر از مدل Green ارزیابی شد، ولی استفاده از آن در تراکم جمعیت پایین به دلیل نیاز به تعداد نمونه بسیار زیاد قابل توصیه نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sequential sampling plan of Metopolophium dirhodum (Hemiptera: Aphididae) in wheat fields

نویسندگان [English]

  • Sh. Shahrokhi
  • M. Amir-Maafi
چکیده [English]

Sequential sampling plans of rose-grain aphid, Metopolophium dirhodum (Walker) were developed in wheat fields of Jalilabad region of Varamin, Iran. The aphid population was weekly sampled during 2000-2001. Each sample included 50 wheat stems, which were chosen randomly and the number of aphids was counted. This data was used to describe spatial distribution pattern of M. dirhodum by Taylor’s power law (TPL) and Iwao’s patchiness regression methods. The results indicated aggregated dispersion pattern of rose-grain aphid population in wheat fields, based on both methods. The TPL provided a better description of the aphid’s spatial distribution. Estimates of two mentioned models led to development of sequential sampling plans, using Green and Kuno methods at precision levels of D = 0.20 and D = 0.30 in terms of confidence interval, respectively. In both sequential sampling plans, the higher sample size obtained as population density decreased and it decreased when precision level increased from 0.30 to 0.20. The required sample size for the estimation of mean aphid density was approximately identical at 0.8 and 8 aphids per tiller in both Green’s and Kuno’s plans. Green’s plan was more efficient than Kuno’s model for both lower (≤ 0.8 per tiller) and higher (≥ 8 per tiller) aphid densities due to its small sample size required and less time needed for sampling. Kuno’s model required fewer samples at the intermediate density range (0.8-8 aphids per tiller) and is considered more effective than Green’s plan at this aphids' density range. However, Kuno’s model is not recommended when low aphid population density exists because it requires enormous samples of aphids.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metopolophium dirhodum
  • spatial distribution
  • sequential sampling plan
  • Wheat