بررسـی مقاومـت ارقـام گنـدم به شتـه‌ی برگ یـولاف،Rhopalosiphum padi (Hem.: Aphididae).

نویسندگان

چکیده

شته‌ی برگ یولاف، Rhopalosiphum padi (L.)، گونه‌ا‌ی چندخوار با انتشار کم و بیش جهانی است که یکی از آفات مهم گندم و عامل اصلی انتقال ویروس کوتولگی زرد جو می‌باشد. در این تحقیق امکان وجود مقاومت در شش رقم گندم متداول در استان فارس شامل چمران، داراب 2، شیراز، قدس، مرودشت و نیک‌نژاد در مرحله‌ی رشدی 2 تا 3 برگی گندم در شرایط گلخانه‌ای و در دمای 5‌ ± ‌24 درجه‌ی سیلسیوس، رطوبت نسبی 5‌ ± 65 درصد و تحت نور طبیعی از طریق بررسی آنتی‌زنوز، آنتی‌بیوز و تحمل در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه‌ی واریانس داده‌ها در آزمایشات آنتی‌زنوز نشان داد که از نظر تعداد شته‌های جلب شده روی ارقام مختلف اختلاف معنی‌داری وجود دارد
(01/0 > P). بر این اساس بیشترین و کمترین جلب تعداد شته‌ی کامل به‌ترتیب مربوط به رقم شیراز (71/0 ± 21) و داراب 2 (51/0 ± 6/11) بود. در آزمایشات آنتی‌بیوز از نظر تعداد نتاج تولید شده به ازای هر حشره‌ی ماده نیز بین ارقام مورد بررسی تفاوت‌های معنی‌داری مشاهده گردید (01/0 > P) و مقدار متوسط آن روی ارقام نیک‌نژاد،‌ شیراز، قدس، مرودشت، چمران و داراب 2 به‌ترتیب 05/62، 84/55، 89/49، 63/47، 76/42 و 65/40 پوره بود. نتایج حاصل از آزمایش تحمل، نشان داد که ارقام داراب 2 و چمران با کمترین نرخ خسارت (33/1) بالاترین حد تحمل و ارقام نیک‌نژاد و شیراز با بیشترین نرخ خسارت (67/3 و 00/3) پایین‌ترین حد تحمل را داشتند. نتیجه‌ی این تحقیق نشان داد که در مرحله‌ی رشدی 2 تا 3 برگی گندم از بین شش رقم گندم مورد مطالعه ارقام نیک‌نژاد و شیراز نسبت به شته‌ی برگ یولاف حساس، ارقام قدس و مرودشت نیمه‌مقاوم، و ارقام چمران و داراب 2 مقاوم می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Resistance of wheat cultivars to bird cherry-oat aphid, Rhopalosiphum padi (Hem.: Aphididae)

نویسندگان [English]

  • S. Taheri
  • G. Nouri-Ganbalani
  • N. Rastegari
  • J. Razmjou
چکیده [English]

The bird cherry-oat aphid, Rhopalosiphum padi (L.), is polyphagous with a nearly worldwide distribution and known as an important pest of wheat and the main vector of barley yellow dwarf virus. In this study, the possibility of antixenosis, antibiosis and tolerance of six common wheat cultivars of Chamran, Darab 2, Shiraz, Ghods, Marvdasht and Niknezhad was investigated at 2-3 leaf growth stage in the Fars province, Iran. The experiments were conducted at 24 ± 5°C, 65 ± 5% R.H. and natural light in a greenhouse, using a randomized complete design. The analysis of variance in regard to the number of adult aphids attracted to each cultivar, was indicative of significant differences among the cultivars (P < 0.01). The highest (21 ± 0.71) and the lowest (11.6 ± 0.51) mean number of adult aphids attracted per plant was observed on Shiraz and Darab 2, respectively. The antibiosis test, based on nymphs per female was significantly different among the cultivars (P < 0.01) whose average values were 62.05, 55.84, 49.89, 47.63, 42.76 and 40.65 nymphs per female on Niknezhad, Shiraz, Ghods, Marvdash, Chamran, and Darab 2, respectively. The tolerance studies based on the damage index, showed that Chamran and Darab 2, with the lowest damage index (1.33), were the most tolerant cultivars while Shiraz and Niknezhad, with the highest damage indexes of 3.00 and 3.67 respectively, were the most susceptible cultivars. The cutivars Niknezhad and Shiraz are found to be susceptible, Ghods and Marvdasht partially resistant, and Chamran and Darab 2 resistant to the bird cherry - oat aphid.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhopalosiphum padi
  • wheat cultivars
  • resistance