تفاوت در برازندگی شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی‌‌ (Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae با تخم‌گذاری و تغذیه روی 15 ژنوتیپ بادمجان

نوع مقاله : مقاله کامل، فارسی

نویسندگان

1 گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

چکیده

شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی،‌‌ Tuta absoluta پس از ورود به ایران در سال‌های اخیر به سرعت تبدیل به آفت مهم گوجه‌فرنگی‌‌ در مزارع و گلخانه‌ها شد. مشاهدات ابتدایی نشان داد، این آفت می‌تواند علاوه بر میزبان مرجح خود، یعنی گوجه‌فرنگی‌‌، روی سایر محصولات خانواده بادمجانیان از جمله بادمجان و سیب‌زمینی نیز مستقر شده و تغذیه و تولید مثل داشته باشد. در این پژوهش، برازندگی شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی‌‌ روی 15 ژنوتیپ زراعی رایج بادمجان به نام‌های قصری دزفول، پابلند یزد، محلی جهرم، شندآباد، دستگرد اصفهان، سرخون بندرعباس، چاه‌بلند نیشابور، قلمی ورامین، بلک‌بیوتی، بلکی، یلدا، لیدی، لیندا، لیما و کیم در گلخانه‌ای با میانگین دمای 2 ± 25 درجه سلسیوس در شبانه‌روز، رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و دوره نوری طبیعی (اردیبهشت تا تیر) مورد بررسی قرار گرفت. ترجیح تخم‌گذاری حشرات ماده با 2 آزمون تخم‌گذاری انتخابی و غیر انتخابی و نیز شاخص‌های زیستی شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی‌‌ شامل مدت نمو و نرخ زنده‌مانی مراحل تخم، لارو و شفیره، وزن شفیره و نسبت جنسی روی ژنوتیپ‌های گیاهی مورد مطالعه ارزیابی شدند. تفاوت‌های معنی‌داری در تعداد روزانه تخم‌های گذاشته‌شده روی بوته‌های گلدانی و برگ‌های بریده‌شده و نیز در تمام پراسنجه‌‌های زیستی جز وزن شفیرگی و نسبت جنسی میان ژنوتیپ‌های بادمجان در مجموعِ روزهای آزمایش آشکار شد. بین ترجیح تخم‌گذاری ماده‌ها با میزان کلروفیل برگ و نیز تراکم کرک پشت برگ ژنوتیپ‌های بادمجان، به ترتیب یک همبستگی مثبت (در سطح احتمال 01/0) و یک هم‌بستگی منفی (در سطح احتمال 05/0) مشاهده شد. ژنوتیپ‌های بادمجان به روش سلسله مراتبی WARD-1963 در سه خوشه مقاوم (کیم)، نیمه‌مقاوم (بلاک‌بیوتی و بلاکی) و نیمه‌حساس (سایر ژنوتیپ‌ها) دسته‌بندی شدند. تفاوت‌های مشاهده‌شده بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه می‌تواند در طراحی برنامه‌های اصلاحی بادمجان و مدیریت شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی در سیستم‌های کشت مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Diverse range of fitnesses by ovipositing and feeding on fifteen eggplant genotypes in tomato leafminer, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae)

نویسندگان [English]

  • Hedieh Shararbar 1
  • Babak Zahiri 1
  • M. Khanjani 1
  • Hassan Babolhavaeji 2
  • L. Irannejad-Parizi 1
1 Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Tomato leafminer, Tuta absoluta has invaded Iran in recent years and rapidly turned into an important pest of tomato crops in open fields and greenhouses. Tomato is the preferred host of the pest. However, preliminary observations have shown that it can feed and reproduce on the other Solanaceous crops like eggplant and potato. In his study, the fitness of tomato leafminer has been investigated on fifteen commonly cultivated eggplant genotypes including Ghasri Dezful, Paboland Yazd, Mahali Jahrom, Shendabad, Dastgerd Esfahan, Sarkhoun Bandarabas, Chahboland Neishabur, Ghalami Varamin, Black Beauty, Blacky, Yalda, Lady, Linda, Lima and Kime in a greenhouse with the mean daily temperature of 25 ± 2°C, 60 ± 5% Relative Humidity and a natural photoperiod during the May and June. The ovipositional preference of females and some biological parameters like development times and survival rates of egg, larva and pupa, pupal weight and sex ratio have been evaluated on the plant genotypes using free-choice and no-choice tests. Significant differences have been revealed in the number of daily oviposited eggs on both potted plants and excised leaves and in all biological parameters except pupal weight and sex ratio among the eggplant genotypes throughout the experiments. The ovipositional preference of the females was significantly correlated and negatively correlated respectively with chlorophyll content of the leaves of eggplant genotypes (P < 0.01) and with trichome density on the underside of the entire leaf surface (P < 0.05). The eggplant genotypes were clustered into three main categories of resistant (Kime), semi-resistant (Black Beauty and Blacky) and semi-susceptible (other genotypes) using Ward-1963 hierarchical clustering method. The observed differences among the examined genotypes can be used in cropping systems for designing of eggplant breeding and tomato leafminer management programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • antibiosis
  • antixenosis
  • host plant resistance
  • injury assessment
  • ovipositional preference

مراجع

Awmack, C. S. & Leather S. R. (2002) Host plant quality and fecundity in herbivorous insects. Annual review of entomology 47, 817-844.
Barrientos, Z. R., Apablaza H. J., Norero S. A. & Estay P. P. (1998) Threshold tempera-ture and thermal constant for development of the South American tomato moth, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae). Ciencia e Investigacion Agraria 25, 133-137 (in Spanish).
Boica Junior, A. L., Bottega, D. B., Lourencao, A. L. & Rodrigues, N. E. L. (2012) Resistance in tomato genotypes to attack to Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae): non preference for oviposition and feeding. Arquivos Instituto Biologico, Sao Paulo 79, 541-548.
Caparros Megido, R., Haubruge E. & Verheggen F.J. (2013).Firstevidence of deuteroto-kous parthenogenesis in the tomato leafminer,Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Journal of Pest Science 85, 409-412.
Chegeni, E., Fathipour, Y & Moharamipour, S. (2012). Oviposition preference of Heli-coverpa armigera on 10 canola cultivars under laboratory and semi-field conditions. Pest and plant disease. 81, 97-108. (In Farsi with English summary).
Colomo, M.V., Berta, D.C. & Chocobar, M.J. (2002) .El complejo dehimeno´pteros para-sitoides que atacan a la ‘‘polilla del tomate’’Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) en la Argentina. Acta Zoologica Lilloana 46, 81–92.
Desneux, N., Wajnberg, E., Wyckhuys, K.A., Burgio, G., Arpaia, S., Narváez-Vasquez, C.A., González-Cabrera, J., Ruescas, D.C., Tabone, E., Frandon, J. and Pizzol, J.,
 (2010) Biological invasion of European tomato crops by Tuta absoluta: ecology, geo-graphic expansion and prospects for biological control. Journal Pest Science 83, 197–215.
Ecole, C. C., Picanço, M., Guedes, R. N. C., & Brommonschenkel, S. H. (2001). Effect of cropping season and possible compounds involve in the resistance of Lycopersi-conhirsutum f. typicumto Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.,Gelechiidae). Journal of Ap-plied Entomology 125, 193-200.
Ecole, C. C., Picanço, M., Jham, G. N., & Guedes, R. N. C. (1999).Variability of Lyco-persiconhirsutum f. typicumand possible compounds involved in its resistance to Tuta absoluta. Agricultural and Forest Entomology 1, 249-254.
Garzia, T. G., Siscaro, G., Biondi, A. & Zappala, L. (2011) Distribution and damage of Tuta absoluta, an exotic invasive pest from south America. in International symposium on management of Tuta absoluta (tomto borer) proceeding. Agadir, Morocco, Novem-ber 16-08-2011.
Ghorbani, R., Seraj, A. A., Allahyari, H. & Farokhi, Sh. (2016) Population growth and life table parameters of leaf miner, Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae) on two varieties of tomato. Journal of Plant Pest Research 5, 53-61. (In Farsi with English summary).
Grant, G. G. & Langevin, D. (1995) Oviposition deterrence, stimulation, and effect on clutch size of Choristoneura (Lepidoptera: Tortricidae) species by extract fractions of host and non-host foliage. Environmental entomology 24, 1656-1663.
Grant, G. G. & Langevin, D. (1995) Oviposition deterrence, stimulation, and effect on clutch size of Choristoneura (Lepidoptera: Tortricidae) species by extract fractions of host and non-host foliage. Environmental entomology 24, 1656-1663.
Greenberg, S. M., Sappington, T. W. Sétamou, M. & Liu, T. X. (2002) Beet Armyworm (Lepidoptera: Noctuidae) host plant preferences for Oviposition. Environmental Ento-mology 31, 142- 148.
Gripenberg, S., Mayhew, P.J., Parnell, M. & Roslin, T. (2010) A metaanalysisof prefer-ence-performance relationships in phytophagousinsects. Ecology Letters 13: 383–393.
Irannejad-Parizi, L., Zahiri, B., Babolhavaeji, H., Khanjani, M. & Shararbar, H. (2015) Evaluation of twelve tomato cultivars for resistance to tomato leafminer, Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae). Plant Pest Research 5: 49-61. (In Farsi with English summary).
Kennedy, J. S. (1965) Mechanisms of host plant selection. Annals of Applied Biology 56, 317-322.
Lietti, M. M., Botto, E. & Alzogaray, R. A. (2005) Insecticide resistance in argentine popula-tions of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology 34, 113-119.
Mitchell, R. (1981) Insect behavior, resource exploitation and fitness. Annual Review of En-tomology 26, 373–396.
Pereyra, P.C., & Sánchez. N.E. (2006) Effect of two solanaceous plants on developmental and population parameters of the tomato leaf miner, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidop-tera: Gelechiidae). Neotropical Entomology 35, 671–676.
Ramaswamy, S. B., Ma, W. K. & Baker, G. T. (1987) Sensory cues and receptors for oviposi-tion by Heliothis virescens. Entomologia experimentalis et applicata 43, 159-168.
Seyyedi-Sahebari, F. (2007) Evaluation of reaction of alfalfa ecotypes to alfalfa weewil, Hypera postica Gyll. (Coloptera: Curculionidae). Iranian Plant Protection Research In-stitute 60 pp. (In Farsi).
Siqueira, H. A. A., Guedes, R. N. C., Fragoso, D. B. & Magalhães, L. C. (2001) Abamectin resistance and synergism in Brazilian populations of Tuta absoluta (Mey-rick) (Lepidoptera: Gelechiidae).International Journal of Pest Management 47, 247-251.
Solhi, N., Fathi, A. A., Golizadeh, A. & Hassanpour, M. (2014) Effect of five tomato cul-tivars on life history parameters of the tomato leafminer, Tuta absoluta (Meyrick) (Lep-idoptera: Gelechiidae). in Proceedings of 21th Iranian Plant Protection congress. p. 426, 24-27 August, Orumieh, Iran. (in Farsi).
SPSS Inc. Released (2007) SPSS for Windows, Version 16.0. Chicago, SPSS Inc.
Torres, J. B., Faria, C. A., Evangelista, W. S. & Pratissoli, D. (2001) Within-plant distri-bution of the leaf miner Tuta absoluta (Meyrick) immatures in processing tomatoes, with notes on plant phenology. International Journal of Pest Management 47, 173-178.
Ward, J. H. (1963) Hierarchical grouping to optimize an objective function. Journal of the American Statistical Association 58, 236- 244.
Zahiri, B., Moharramipour, S., Talebi, A. A. & Fathipour, Y. (2004) Antixenosis re-sistance of bean varieties to leafminer Liriomyza sativae (Dip.: Agromyzidae) in growth chamber. Journal of Entomological Society of Iran 23, 59-75. (In Farsi with English summary).
Zahiri, B., Moharramipour, S., Talebi, A. A. & Fathipour, Y. (2006) Antibiosis resistance of six varieties of been to leafminer Liriomyza sativae (Dip.: Agromyzidae) in growth chamber. Iranian Journal of Agricultural Sciences 36, 1445-1454. (in Farsi with English summary).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار