پارامترهای دموگرافیک جمعیت شته‌ی سبز پنبه،(Aphis gossypii (Hom.: Aphididae، در مزارع پنبه‌ی منطقه‌ی گرگان

نویسندگان

چکیده

شته‌ی سبز پنبه (Aphis gossypii Glover) از آفات مهم پنبه (Gossypium hirsutum L.) در مزارع پنبه‌ی منطقه‌ی گرگان می‌باشد. طی سال‌های 1381 و1382 با ساخت جدول زندگی سنی در شرایط مزرعه، پارامترهای دموگرافیکی جمعیت شته در مقاطع مختلف از فصل زراعی برآورد گردید. با استفاده از ماتریس انتقال جمعیت، میزان حساسیت نرخ رشد جمعیت شته به تغییرات احتمالی در مقادیر نرخ‌های بقا و باروری ارزیابی شد. در اوایل فصل (تیر) شرایط برای رشد جمعیت شته مناسب بوده و مقادیر نرخ خالص باروری (64/17 شته‌ی ماده به ازای هر فرد ماده)، نرخ متناهی رشد (42 /1) و نرخ ذاتی افزایش جمعیت (349 /0 شته‌ی ماده به ازای هر فرد ماده در روز) در بیشترین میزان و زمان دو برابر شدن جمعیت
(976/1 روز) در کمترین میزان خود قرار داشت. نرخ ذاتی رشد جمعیت در نیمه‌ی دوم مرداد و شهریور به ‌ترتیب
257/0 و 208/0 برآورد گردید. کمترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (073/0) برای مدت کوتاهی در نیمه‌ی اول مرداد مشاهده شد. منحنی بقای جمعیت شته مشابه نوع III دیوی (Deevy) بود. حساسیت نرخ متناهی رشد شته به تغییر نرخ بقای سنین پورگی همواره بیشتر از نرخ باروری شته‌ی بالغ بود و با افزایش سن شته‌ی بالغ یا پوره‌های سنین مختلف، از میزان حساسیت نرخ متناهی رشد نیز کاسته شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Demographic parameters of the cotton aphid, Aphis gossypii (Hom.: Aphididae), population in cotton fields of Gorgan

نویسندگان [English]

  • A. Afshari
  • E. Soleymannejadian
  • H. Bayat-Asadi
  • P. Shishehboor
چکیده [English]

Age-specific life table parameters of Aphis gossypii Glover (Homoptera: Aphididae), one of the major pests of cotton in the Gorgan region, were determined on Gossypium hirsutum L. at different periods during 2002 and 2003 growing seasons. Population projection matrices were used to calculate aphid population elasticity and sensitivities to the changes of aphid survival and fecundity rates. A. gossypii attained its optimum growth and reproduction rates at early season (July). At this condition, the net reproductive rate (17.16 female/female), intrinsic rate of increase (0.349 female/female/time) and finite rate of increase (1.42) were the largest, while population doubling time (1.96 days) was the smallest. At mid and late seasons (August and September) the intrinsic rates of increase were 0.257 and 0.208, respectively. The lowest intrinsic rate of increase (0.073) was observed during a short period in early August. Survival curves of the aphid population were near to Deevy’s type III. The elasticity and sensitivity of nymph survival rates were higher than the adult fecundity rates and decreased relative to the age increasing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aphis gossypii
  • Gossypium hirsutum
  • demography
  • life table
  • Gorgan