سمیت تنفسی و اثر دورکنندگی اسانس مریم‌گلی کارواندری، Salvia mirzayanii، برای دو گونه‌ی( Callosobruchus maculatus (Col.: Bruchidae و ( Tribolium confusum (Col.: Tenebrionidae

نویسندگان

چکیده

در جستجو برای دستیابی به روشی امن و با استفاده از مواد طبیعی برای کنترل آفات انباری، اثرات حشره‌کشی و دور‌کنندگی اسانس گیاه Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand. روی حشرات کامل یک روزه‌ی سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) و شپشه‌ی آرد Tribolium confusum J du Val. مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر (Clevenger) به روش تقطیر با آب استخراج شد. آزمایش‌ها در دمای 1 ± 27 درجه‌ی سیلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد در تاریکی انجام شد. نتایج آزمایش سمیت تنفسی اسانس نشان داد که با افزایش غلظت و مدت زمان در معرض اسانس قرار گرفتن، مرگ و میر سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات به‌طور معنی‌داری افزایش می‌یابد. مقدار LC50 اسانس گیاه مریم‌گلی روی سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات که معادل 58/2 میکرولیتر بر لیتر هوا بود و حدود اطمینان‌های برآورد‌شده و نیز درصد تلفات، حاکی از حساسیت بالای سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات نسبت به شپشه‌ی آرد می‌باشد. مقادیر LT50 برآورد‌شده برای سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات در غلظت‌های 03/37، 11/111، 14/148 و 18/185 میکرو‌لیتر بر لیتر هوا به ترتیب 73/9، 52/8، 17/7 و 08/7 ساعت به‌دست آمد. اما در مورد شپشه‌ی آرد حتی در غلظت 70/3703 میکرولیتر بر لیتر هوا مرگ و میری مشاهده نشد. با افزایش غلظت اسانس، درصد دورکنندگی در هر دو حشره به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. علی‌رغم اینکه اسانس مریم‌گلی کارواندری حتی در غلظت‌های بسیار بالا هیچ‌گونه سمیت تنفسی برای شپشه‌ی آرد نداشت اما اثر دورکنندگی اسانس روی شپشه‌ی آرد بیشتر از سوسک چهار‌نقطه‌ای بود. نتایج نشان می‌دهد که اسانس گیاه مریم‌گلی روی گونه‌های مورد بررسی دارای اثرات متفاوتی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fumigant toxicity and repellency effects of essential oil of Salvia mirzayanii on Callosobruchus maculatus (Col.: Bruchidae) and Tribolium confusum (Col.: Tenebrionidae)

نویسندگان [English]

  • M. Nikooei
  • S. Moharramipour
چکیده [English]

In an attempt to find a natural and safe method for the control of stored-product pests, insecticidal activity and repellency effect of essential oil from Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand. were investigated against one day old adults of Callosobruchus maculatus (F.) (Col.: Bruchidae) and Tribolium confusum J du Val. (Col.: Tenebrionidae). The essential oil was obtained by hydrodistillation method, using a modified Clevenger-type apparatus. Experiments were carried out at 27 ± 1°C and 65 ± 5% R.H. in dark condition. Results of fumigant toxicity tests showed that the mortality of C. maculatus was increased significantly with increases in concentration and exposure time. LC50 value was 2.58 µL/L air for C. maculatus. Results indicated that C. maculatus was so susceptible to S. mirzayanii oil. LT50 values for C. maculatus were 9.73, 8.52, 7.17 and 7.08 h at 37.03, 111.11, 148.14 and 185.18 µL/L air, respectively. No mortality was observed on T. confusum at highest concentration (3703.70 µL/L air). Repellency was increased significantly with increases in concentration in both of species of the insects. The essential oil was significantly more repellent to T. confusum than C. maculatus. It is concluded that S. mirzayanii essential oil can be used as a safe pesticide to control stored insect pests, especially against C. maculatus.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essential oils
  • fumigant toxicity
  • repellency
  • Salvia mirzayanii
  • stored product pests
  • Clevenger